Filc to niesamowicie wszechstronny materiał. Przeróżne wyroby z filcu otaczają nas niemal na każdym kroku. Czasem nawet nie zdajemy sobie sprawy, że przedmiot, bez którego nie wyobrażamy sobie życia, powstał właśnie z materiału filcowego. Postanowiliśmy zatem nieco przybliżyć wszystkim, czym jest filc, jakie właściwości sprawiają, że jest tak ważny i co można zrobić z filcu.
Co to jest filc?
Filc to materiał wytwarzany z włókien wełnianych poprzez spilśnianie tkanin. Proces spilśniania polega natomiast na tym, że włókna łączy się w zbitą masę. Wykorzystuje się do tego naturalne zdolności włókien do tworzenia między sobą połączeń. Kiedyś filc powstawał wyłącznie z wełny, czyli sierści zwierząt (między innymi owiec, kóz, królików, lam). Obecnie coraz częściej stawia się na włókna syntetyczne lub połączenia naturalnej wełny z syntetykami.
Historia filcu jest bardzo długa – pierwsze wzmianki datuje się na 6500 r. p.n.e., kiedy to ślady tkaniny filcowej znaleziona na terenie obecnej Turcji. Produkcja filcu kwitła też na Syberii około 600 r. n.e. To sprawia, że filc jest jedną z najstarszych udokumentowanych tkanin, które popularne są także dziś. Na sukces filcu bez wątpienia wpływają jego szerokie właściwości, a to z kolei na długą listę tego, co można uszyć z filcu.
Filc – rodzaje i cechy materiału
Trzeba wiedzieć, że filc nie jedno ma imię. Wyróżniamy kilka rodzajów filców o nieco różniących się między sobą właściwościach. Wszystkie filce jednak cechuje odporność i wytrzymałość na rozrywanie i codzienne intensywne użytkowanie. Materiał filcowy potrafi także nieco tłumić dźwięki, dlatego często stosuje się go do wygłuszania pomieszczeń. Przyjrzyjmy się rodzajom tkaniny filcowej.
Jednym z kryteriów podziału filcu jest sposób jego wytwarzania. Możemy zatem wyróżnić filc bity i tkany. Filc bity, zwany też igłowanym, powstaje na skutek spilśniania włókien wełnianych, a następnie igłowania poszczególnych warstw specjalnymi igłami. Takie działanie sprawia, że udaje się przeplatać włókna przez runo. Filc bity jest mocniejszy, bardziej wytrzymały i sztywny.
Natomiast filc tkany produkuje się poprzez charakterystyczne spilśnianie zewnętrznych warstw materiału. Struktura tkaniny staje się więc bardziej ścisła, a sam filc jest nieco delikatniejszy i bardziej elastyczny niż filc bity.
Istnieje jeszcze jeden ważny podział na filc dekoracyjny i filc techniczny. O tych rodzajach filców więcej napiszemy w dalszej części artykułu, omawiając przy tym szczegółowo, co można zrobić z filcu.
Szerokie zastosowanie filcu, czyli co można zrobić z filcu?
Ogólnie mówiąc z tkaniny filcowej można uszyć… prawie wszystko. Materiał filcowy jest bowiem bardzo wszechstronny i świetnie sprawdza się zarówno jako samodzielna tkanina, jak i materiał będący wzmocnieniem innej tkaniny. Jego popularnym zastosowaniem, które jako jedno z pierwszych przychodzi na myśl, są jesienne i zimowe czapki, kapelusze, berety i inne nakrycia głowy. Do tego często można dobrać filcowe rękawiczki. Z filcu uszyć można również wygodne kapcie. Filc służy także do tworzenia przeróżnych dekoracji do wnętrza oraz praktycznych dodatków, jak na przykład podkładki pod kubki i filiżanki.
Jednak filc kryje w sobie znacznie więcej ciekawych zastosowań. To właśnie materiał filcowy wykorzystuje się do ochrony sprężyn w meblach. W niektórych sytuacjach filc może nawet zastąpić piankę tapicerską. Niesamowicie ważną funkcją filcu jest wygłuszanie, zatem filc służy również do wygłuszania pomieszczeń. Z tego samego powodu filc spotykamy też w samochodach i busach, gdzie filcowe ścianki grodziowe przedzielają strefy w pojazdach.
Wygłuszające właściwości materiału filcowego znajdują zastosowanie także przy zwierzętach. Można bowiem okryć klatkę kennelową i stworzyć pupilowi bezpieczny i cichy azyl. Coraz częściej z filcu szyje się również budki dla kota czy legowisko dla psa.
Co można zrobić z filcu tapicerskiego?
Wspomnieliśmy już trochę o licznych zastosowaniach filcu. Teraz skupimy się na bardziej dokładnym wymienieniu możliwości, jakie niesie z sobą materiał filcowy. Najpierw przyjrzyjmy się temu, co można uszyć z filcu tapicerskiego, zwanego także filcem technicznym. Ten rodzaj materiału jest bardziej sztywny i grubszy niż filc dekoracyjny. Ma również mocną strukturę i dość sporą porowatość. Co ciekawe, filc tapicerski na ogół występuje w kolorze szarym, czarnym lub białym. Większa grubość tego filcu sprawia, że jest on bardzo mocny i sprężysty. Techniczny filc nie rozciąga się i nie odkształca, a także nie chłonie wilgoci i nie marszczy się. Warto też podkreślić, że jest on materiałem dwustronnym. Cechuje go także dobra izolacja dźwiękowa i cieplna oraz odporność na wibracje i wstrząsy.
Ochrona mebli i wygłuszanie auta
Wymienione cechy filcu tapicerskiego sprawiają, że znajduje on zastosowanie w przemyśle i rękodziele. Przyjrzyjmy się najpierw temu, co można zrobić z filcu dla szeroko pojętego przemysłu i tapicerstwa. Filc techniczny świetnie sprawdza się jako warstwa ochronna wewnątrz mebla. Zabezpiecza tam sprężyny, by nie tarły po tkaninie i nie powodowały szybkiego zużywania się mebla. Za sprawą swoich właściwości tłumiących dźwięki, filc wykorzystuje się również do wygłuszania pomieszczeń. Tę wygłuszającą funkcję materiału wykorzystuje się też w motoryzacji. Tworzy się bowiem maty wygłuszające do samochodu oraz filcowe ściany grodziowe w busach. Ściany te odgradzają kabinę kierowcy od przestrzeni ładunkowej, przez co zwiększają komfort i bezpieczeństwo podróży.
Filc może poszczycić się też świetną izolacją, dlatego tworzy się z niego uszczelki i elementy amortyzujące. Zaskoczeniem dla wielu może być także fakt, że filc techniczny pomaga przy budowie dróg. Zapobiega bowiem wówczas mieszaniu się warstw podłoża.
Filcowe torby, podkładki i podstawki
Jednak techniczne i motoryzacyjne elementy to nie wszystko, co można uszyć z filcu tapicerskiego. Doskonale nadaje się on do tworzenia jednocześnie dekoracyjnych i praktycznych przedmiotów, które mają za zadanie ułatwiać nam życie. Z filcu technicznego możemy zatem uszyć torby – i to zarówno przestronne torby na zakupy, jak i eleganckie torebeczki. Filc tapicerski nadaje się też na portfele, podkładki pod myszki komputerowe, podstawki pod kubki, a nawet ozdobne broszki.
Filcowe nakrycia głowy i kapcie
Ze sztywnego i grubego filcu technicznego można uszyć również kapelusze, czapki i inne nakrycia głowy. Filc jest niezastąpiony przy przygotowywaniu dekoracji na przedstawienia teatralne czy szkolne. Nie sposób pominąć absolutnej klasyki, czyli filcowych kapci. Lekkie, ciepłe i wygodne kapcie filcowe spotkamy niemal w każdym domu.
Filc na legowisko dla psa i kota
Filc techniczny świetnie sprawdza się także do stworzenia bezpiecznego azylu dla psa czy kota w domu. Jeśli zwierzę korzysta z klatki kennelowej, to można dodatkowo osłonić ściany klatki filcem i dzięki temu przygotować coś na kształt norki dla czworonoga. Pamiętajmy też o właściwościach wygłuszających filcu, które przydadzą się zwłaszcza przy psach cierpiących na fobie dźwiękowe. Wygłuszenie klatki filcem choć trochę powinno pomóc psu poradzić sobie z problemem. Czy jest jeszcze coś, co można uszyć z filcu dla zwierzaków? Jak najbardziej! Kryte legowiska, poduchy, dywaniki, a nawet zabawki – to wszystko można zrobić z filcu. A to wciąż nie koniec zastosowania tkaniny filcowej. Z materiału filcowego można bowiem przygotować także ozdobne osłonki na doniczki. Warto także zgłębić temat modnych ostatnio stref ciszy z filcu. Takie filcowe kokony dają wytchnienie przede wszystkim dzieciom narażonym na nadmiar bodźców i hałasów.
Co można zrobić z filcu dekoracyjnego?
Z kolei filc dekoracyjny jest materiałem delikatniejszym i bardziej miękkim niż filc tapicerski. Ten rodzaj wyróżnia się tym, że jest przyjemny w dotyku, nie gniecie się, za to jest elastyczny i łatwo formować z niego przeróżne wzory. Dodatkowo sam filc bez żadnych trudności można wyszywać, przeszywać, obszywać czy haftować. Dekoracyjny filc charakteryzuje się gładką powierzchnią materiału oraz żywymi i soczystymi kolorami. A to wszystko sprawia, że przy pomocy filcu dekoracyjnego można tworzyć prawdziwe cuda. Jedynym ograniczeniem pozostaje wyobraźnia.
Filcowe serwetki i dodatki
Filc dekoracyjny można wykorzystywać czasem do podobnych zadań jak filc tapicerski. Nie ma bowiem przeciwwskazań, by podkładki pod szklanki i kubki były właśnie z cieńszego filcu. Sztywnej i grubej czapki z dekoracyjnego filcu już raczej nie uszyjemy, ale pasujące do niej subtelne rękawiczki już jak najbardziej tak.
Dekoracyjna odmiana filcu nadaje się do szycia przeróżnych ozdób i serwetek na stół oraz do powieszenia na ścianie. Poza chroniącymi blat i obrus podkładkami pod kubki i gorące naczynia, filc dekoracyjny sprawdzi się też do szycia eleganckich kieszonek na sztućce. Tym bardziej, że ten elastyczny filc można dowolnie rozcinać w ciekawe kształty. Tkanina filcowa nadaje się również do tworzenia teczek i okładek na notesy i książki. Chronią one przed zniszczeniem i zaginaniem rogów, a jednocześnie ładnie wyglądają.
Biżuteria DIY z filcu
Z filcu dekoracyjnego można przygotowywać także oryginalną biżuterię. Filcowe kolczyki i broszki z filcu cieszą się dużą popularnością, zwłaszcza że można z nich stworzyć dosłownie każdy kształt. Z właściwości materiału skorzystają też dzieci, ponieważ delikatne zabawki z dekoracyjnego filcu to strzał w dziesiątkę. Nie będą one tylko tak wytrzymałe, ale wciąż będą nadawać się do kreatywnej zabawy. Z tkaniny filcowej można uszyć nawet dodatki do już istniejących zabawek – jak czapeczka i szalik dla misia czy płaszcz dla lalki.
Co jeszcze można zrobić z filcu, czyli lamela na filcu
Na koniec musimy wspomnieć o jeszcze jednym zastosowani materiału filcowego, które robi od niedawna prawdziwą furorę. Lamela na filcu to coraz częstszy sposób na urządzenie wnętrza i jednocześnie metoda na wyciszenie pomieszczenia. Obecnie lamele ścienne stanowią niebanalną dekorację ścian, wprowadzając przy tym ponadczasowe drewniane elementy. Lamele na filcu bowiem to połączenie drewnianych listew z filcem. Ich prosta forma i klasyczna kolorystyka sprawiają, że lamele ścienne na filcu odnajdą się w każdym wnętrzu. Dodatkową korzyścią jest wygłuszenie pokoju i pozbycie się pogłosu, dzięki wykorzystaniu właściwości filcu.