Rodzaje tkanin – poznaj najpopularniejsze tkaniny

Tkaniny towarzyszą człowiekowi od tysiącleci, znane były bowiem niemal od początków ludzkości. Potem przez wieki powstawały kolejne materiały o różnym wyglądzie i przeznaczeniu. Dziś otacza nas ogrom tkanin i nie sposób znać je wszystkie. Jednak są takie materiały, których grzechem jest nie znać, ponieważ stykamy się z nimi na co dzień pod różną postacią. Dlatego przychodzimy z pomocą i obszernie omawiamy najpopularniejsze rodzaje tkanin.

Rodzaje tkanin – słownik od A do Ż

Od razu na wstępie musimy wyjaśnić, że w niniejszym wpisie nie omówmy wszystkich materiałów. Na tapet weźmiemy tylko te rodzaje tkanin, które są najbardziej znane, modne i które spotykamy na co dzień, czasem nawet nie poznając danego materiału. Chcemy wzbudzić w czytelniku ciekawość świata tkanin i zaprosić go w pasjonującą podróż po różnych gramaturach, kolorach, wzorach i strukturach. Jednocześnie ten przewodnik ma za zadanie pomóc w wyborze odpowiedniej tkaniny dla siebie. Musimy bowiem dopasować ją nie tylko pod kątem wizualnym, ale przede wszystkim biorąc pod uwagę dane techniczne i sugerowane przeznaczenie. Aby łatwiej było poruszać się po naszym poradniku, rodzaje tkanin będziemy opisywać alfabetycznie. Zapraszamy zatem do krainy tkanin od A do Z (a właściwie Ż).

Adamaszek

Jedną z bardziej znanych tkanin żakardowych – o których więcej dowiesz się pod hasłem żakard – jest adamaszek. To materiał najczęściej jedwabny (znacznie rzadziej lniany), dwustronny i jednobarwny. Wzór adamaszku na ogół jest matowy, a jego tło jest błyszczące, rzadziej dzieje się odwrotnie. Tkanina powstaje dzięki dobraniu odpowiednich splotów tkackich – skośnych i atłasowych. Nazwa tkaniny pochodzi od miasta w Syrii – Damaszek.

W dawnych czasach adamaszek jedwabny wykorzystywano głównie do szycia szat liturgicznych oraz obijania mebli i ścian, natomiast adamaszek lniany służył do szycia bielizny pościelowej i stołowej. Obecnie adamaszek spotkać możemy na marynarkach, żakietach, garsonkach, a także kamizelkach. Wciąż też świetnie sprawdza się jako materiał na poszewki i prześcieradła. Pościel z adamaszku często gości w pokojach hotelowych.

Aksamit

Do tkanin bawełnianych należy natomiast aksamit, który posiada krótką okrywę włosową właśnie z bawełny lub też jedwabiu i wełny. Charakterystyczną okrywę włosową uzyskuje się poprzez wprowadzenie między nitki osnowy i wątku dodatkowych nitek runowych w formie pętelek. Pętelki te pozostawia się nierozcięte (aksamit pętelkowy) albo rozcięte (aksamit strzyżony). Istnieją też aksamity, w których łączy się oba te sposoby. Aksamit zaliczamy do grupy tkanin pluszowych z okrywą włókienną. Nazwa materiału pochodzi od greckiego słowa heksámitos, czyli „złożony z sześciu nici”.

Aksamit jednak nie jedno ma imię, mogą bowiem być aksamity gładkie lub wzorzyste. Wzory na aksamicie można uzyskać na różne sposoby, m.in.: poprzez tkanie (jak tkanina żakardowa), wytłaczanie, prasowanie, gofrowanie czy też drukowanie techniką sitodruku. Aksamit jest tkaniną gęsto tkaną, dość mocną i solidną, dlatego świetnie sprawdza się jako tkanina obiciowa na meble, a także materiał na zasłony, poduszki i dekoracje. Z aksamitu szyje się również miękkie i przyjemne dresy, sukienki i ubranka dla dzieci.

Angora

Jednym z typów wełny jest angora – tkanina uzyskiwana z sierści królików angorskich. Króliki te wyróżniają się nietypową okrywą włosową, która bez strzyżenia rocznie osiąga długość nawet 25-30 cm. Po ostrzyżeniu królików otrzymuje się wełnę, zwaną również runem. Z tego runa zaś powstaje miękka tkanina. Angora często nazywana jest też „inteligentnym włóknem”, ponieważ zapewnia skórze komfort użytkowania oraz wykazuje właściwości lecznicze. Chodzi tu przede wszystkim o to, że angora jest materiałem hipoalergicznym, stąd też nie uczula i nie podrażnia skóry. Tkanina angora posiada także charakterystyczną dla każdej wełny higroskopijność i świetnie separuje wilgoć od skóry, dzięki czemu pozostaje ona sucha, a bakterie nie mogą się namnażać. Wełna angorska posiada również właściwości termoizolacyjne – latem chroni przed przegrzaniem, a zimą przed zmarznięciem.

Angora jest tkaniną miękką, delikatną i puszystą, a do tego sprężystą i lekką, a jednocześnie wytrzymałą. To sprawia, że doskonale odnajduje się głównie w przemyśle tekstylnym. Najczęściej z angory szyje się swetry zimowe, z tym że rzadko producenci decydują się na ubrania z samej angory – na ogół dodaje się do niej jeszcze inne materiały. Nazwa tkaniny wywodzi się od Angory, czyli dawnego określenia Ankary – stolicy Turcji. A to właśnie w Turcji powstały pierwsze hodowle królików angorskich.

Wokół angory narosło również sporo kontrowersji za sprawą kampanii społecznej PETA. Ujawniała ona warunki hodowli królików angorskich oraz brutalny sposób ich strzyżenia. Trzeba pamiętać, że takie metody oficjalnie stosuje się tylko w Chinach, jednak z drugiej strony aż 90% dostępnej na światowym rynku wełny angorskiej pochodzi właśnie z Chin. Właśnie dlatego wiele firm odzieżowych zrezygnowało z wykorzystywania angory do szycia ubrań.

Uwaga! Błędem jest mylenie angory z moherem, są to bowiem zupełnie inne rodzaje tkanin.

Atłas

Gładka i błyszcząca tkanina atłasowa powstaje z innych surowców – między innymi z włókien wiskozowych, naturalnego jedwabiu czy też przędzy bawełnianej. Do samego szycia zaś wykorzystuje się specjalny splot atłasowy. Sam atłas wyróżnia się przede wszystkim dwoma całkowicie odmiennymi stronami. Prawa strona atłasu jest bowiem błyszcząca i lśniąca, lewa zaś matowa. Właściwości atłasu sprawiają, że tkanina ta najczęściej trafia na zwiewne ubrania oraz na elegancką bieliznę. Z atłasu szyje się również pościel. Lekka i śliska atłasowa pościel idealnie sprawdza się zwłaszcza upalnym latem, kiedy daje w sypialni przyjemny chłodek. Znacznie rzadziej atłas stosuję się jako tkaninę obiciową.

Nazwa tkaniny atłasowej wzięła się od arabskiego słowa atlas, czyli gładki. Jednym z rodzajów atłasu jest powszechnie znana satyna.

Barchan

Tkaniną bawełniano-lnianą o splocie płóciennym lub skośnym jest barchan. Na początku barchan był puszysty (drapany) wyłącznie lewostronnie, natomiast od XIX wieku tkanina drapana jest już dwustronnie. Materiał może być barwiony bądź drukowany. Często mówi się też, że barchan swoją strukturą jest podobny do flaneli, tylko nieco grubszy. Tkanina barchanowa służy przede wszystkim do szycia szlafroków, ubrań i bielizny. Każdy z pewnością spotkał się kiedyś z określeniem barchany, czyli majtki z nogawką.

Bawełna

Zdecydowanie jedną z bardziej znanych tkanin na całym świecie jest bawełna. Tkanina bawełniana zdominowała rynek ubrań dla dzieci i naturalnej odzieży dla dorosłych. Nic dziwnego, ponieważ materiał bawełniany może poszczycić się tym, że jest przyjazny dla skóry. Ta gwiazda każdej listy pod tytułem „Rodzaje tkanin” wyróżnia się świetną przepuszczalnością powietrza, dzięki czemu pozwala skórze oddychać nawet w upalne dni. Właśnie dlatego ubrania z naturalnej bawełny są często polecane przede wszystkim latem. Ta sama cecha zresztą sprawdza się w przypadku pościeli. Najwyższej jakości bawełna jest miękka i lekka, a jednocześnie wytrzymała. Do tego występuje w niezliczonej ilości kolorów i wzorów. Właśnie dlatego tkanina bawełniana – obok Minky – jest najczęściej wybieraną tkanina dla dzieci. Innym zastosowaniem bawełny jest produkcja opatrunków, ponieważ tkanina posiada własności absorpcyjne. Co ciekawe, bawełnę znajdziemy również w sieciach rybackich, filtrach do kawy i papierze.

Samo włókno bawełniane powstaje wokół nasion rośliny bawełna (Gossypium). Bawełna często wykorzystywana jest jako dodatek do innych tkanin, najczęściej wełny i lnu.

Denim (jeans, dżins)

A oto prawdziwa gwiazda wśród tkanin, która podbiła serca ludzi na całym świecie i jest jednym z liderów wszelkich zestawień typu najmodniejsze rodzaje tkanin. Jeansy to bez dwóch zdań najpopularniejsze spodnie od lat i nic nie wskazuje, by kiedykolwiek miało się to zmienić. I choć pierwsze jeansy oficjalnie pojawiły się w 1873 roku, gdy Levi Strauss i Jacob Davis otrzymali patent na produkcję jeansowych spodni, to jednak początki tkaniny denim sięgają znacznie wcześniej – do XVIII wieku.

Jeans znany był wcześniej wyłącznie pod nazwą denim, która wywodziła się od skośnego materiału „Serge de Nîmes”, utkanego pierwszy raz we francuskiej miejscowości Nîmes. Przez długi czas trwały też prace nad barwnikiem do materiału, który dziś znamy jako klasyczny niebieski kolor jeansów (barwnik indygo). Kiedy spodnie jeansowe zaczęły pojawiać się w westernach, wybuchł prawdziwy szał na spodnie z denimu. Niemal każdy mężczyzna chciał wyglądać jak kowboj i tak szerzyła się popularność jeansów. Obecnie dżinsy w swojej szafie posiada chyba każdy – również kobiety, które z czasem pokochały materiał denim.

A jakie cechy wyróżniają denim? Przede wszystkim jest to gruba tkanina bawełniana o skośnym splocie. Bawełniana przędza wykorzystywana do produkcji jeansu posiada specjalne skręcenie. To właśnie ta struktura zapewnia trwałość materiału. Trzeba bowiem podkreślić, że jeans jest bardzo wytrzymały. Zresztą wystarczy przypomnieć, że początkowo jeans sprawdzał się głównie w spodniach roboczych i strojach marynarzy.

Denim wykorzystuje się przede wszystkim do szycia ubrań – zwłaszcza jeansów, ale także katan i kurtek jeansowych, koszul i sukienek. Dżins sprawdza się też jako dodatek chociażby do torebek. Jednak tekstylia to niejedyne miejsca, w których denim ma pole do popisu. Coraz częściej materiał dżinsowy wykorzystuje się do tapicerowania mebli. Fotel obity modnym denim wygląda bardzo oryginalnie.

Flanela

Nie tylko jeans podbił świat za sprawą mody. Także flanela dziś znana jest przede wszystkim z flanelowych koszul. Podobnie jak wiele innych materiałów, również flanela powstaje z tkaniny bawełnianej lub wełnianej. Posiada zatem wiele cech typowych dla wełny i bawełny. Tkanina flanela jest miękka, masywna i posiada właściwości termoizolacyjne. Flanela tkana jest splotem płóciennym, dzięki czemu jest odporna na uszkodzenia mechaniczne. Tkanina flanelowa zachwyca najbardziej miękką, delikatną i przyjemną w dotyku okrywą włókienną. Taki efekt uzyskuje się poprzez metodę drapania, a potem strzyżenia.
Wytrzymałość w połączeniu z miękkością sprawiają, że flanela doskonale sprawdza się jako materiał na pościel i ubrania. Najbardziej znana koszula flanelowa w kolorową kratę to modowy hit od wielu lat.

Flausz

Z kolei na płaszczach zimowych króluje bez wątpienia flausz. Tkanina ta tkana jest ze zgrzebnej przędzy bawełnianej lub wełnianej. Flausz nazywany jest często tkaniną płaszczową, ponieważ jest niezastąpiony w szyciu odzieży jesienno-zimowej, zwłaszcza ciepłych płaszczy i kurtek. Materiał flausz jest podwójnie drapany i strzyżony, co sprawia, że okrywa jest tak miękka i posiada charakterystyczny meszek. Właśnie dlatego flausz trafia już nie tylko na płaszcze, kurtki i peleryny, ale także na marynarki i spódnice.

Frotte

Znana wszystkim tkanina frotte posiada okrywę pętelkową i powstaje na specjalnych krosnach. Do powstania tkaniny frotte wykorzystuje się dwie osnowy – podstawową i pętelkową oraz wątek. Podstawowa osnowa tkaniny jest naprężona i powstaje z mocnej, gładkiej przędzy, natomiast osnowa pętelkowa jest puszysta, miękka, elastyczna i chłonna. W czasie tkania z osnowy pętelkowej powstaje okrywa pętelkowa, a pętelki tworzą się na górnej lub dolnej powierzchni tkaniny, a czasem nawet na obu powierzchniach.

Choć może się to wydawać nieco skomplikowane, to wszystko wyjaśnia się, gdy dowiadujemy się, do czego służy tkanina frotte. Otóż materiał frotte najczęściej spotykamy w ręcznikach, płaszczach kąpielowych i szlafrokach oraz skarpetach. Ręczniki frotte i skarpety towarzyszą nam niemal każdego dnia, a to za sprawą dobrej chłonności tkaniny.

Gabardyna

Tkaniną dziś chyba już mniej popularną jest gabardyna. Materiał ten wynalazł w XIX wieku Thomas Burberry i początkowo gabardyna była tkaniną wyłącznie wełnianą. Z czasem do wyrobu materiału zaczęto sięgać także po włókna bawełniane i syntetyczne. Obecnie najczęściej spotykamy gabardynę z bawełny. Tkanina ta uchodzi za bardzo wytrzymałą, a zawdzięcza to procesowi produkcji. W czasie tkania bowiem nitki wątku i osnowy są do siebie mocno dociskane, co skutkuje jednolitą powierzchnią z wyraźnym i ukośnym splotem.

Gabardyna z jednej strony jest dość cienką tkaniną, a z drugiej bardzo mocną i odporną. Jej właściwości sprawiają, że najczęściej trafia jako materiał do szycia odzieży wierzchniej. Spotkamy ją zatem przede wszystkim na płaszczach, kostiumach, garsonkach i spodniach, ale także na mundurach oficerów i podoficerów. Co ciekawe, odzież z gabardyny towarzyszyła znanym polarnikom – nosił ją na przykład Roald Amundsen w czasie zdobywania bieguna południowego w 1911 roku oraz Ernest Shackleton podczas podróży transantarktycznej w 1914-1916. Gabardyna – wraz z George’em Mallorym – wyruszyła na podbój Mount Everestu w 1924 roku. To chyba zatem najlepiej świadczy o jakości i wytrzymałości gabardyny.

Jedwab

Tak jak nie często słyszy się teraz o gabardynie, tak jedwab zna chyba każdy. Jedwab z dumą reprezentuje naturalne i szlachetne rodzaje tkanin. Tkanina powstaje z włókna zwierzęcego pochodzącego z kokonu jedwabnika morwowego lub jedwabnika dębowego. Jedwab jest więc nazwą zarówno włókna, jak i samej tkaniny produkowanej z jedwabnej przędzy. Tkaniny jedwabne charakteryzują się przede wszystkim połyskiem, gładkością, lekkością i miękkością. Są też bardzo przyjemne w dotyku i nie uczulają. Istnieje wiele różnych odmian tkanin jedwabnych różniących się nieco właściwościami. Wszystkie jednak uchodzą za tkaniny eleganckie, luksusowe i pożądane.

Z jedwabiu szyje się przede wszystkim zwiewne chusty i apaszki czy też poduszki jedwabne. Niezwykle atrakcyjne są również ubrania z jedwabiu, a ich niekwestionowanym atutem – obok wyglądu – jest fakt, że się nie gniotą. Coraz częściej tkaniny jedwabne goszczą w sklepach z odzieżą, ale wciąż są towarem luksusowym, choćby ze względu na cenę. Wiele osób zastanawia się, dlaczego jedwab jest drogi. Na cenę jedwabiu wpływa przede wszystkim proces produkcji włókna jedwabnego, który przebiega w czterech etapach. Najpierw potrzeba wyprodukować karmę dla motyli jedwabników (najbardziej lubią morwę i dąb), a następnie można przejść do hodowli jedwabników. Warto tu zaznaczyć, że hodowla ta trwa tylko dwie miesiące i odbywa się wyłącznie wiosną. Trzeci etap polega na pozyskiwaniu włókna poprzez zanurzanie kokonów w gorącej wodzie. Z jednego kokonu uzyskuje się około 1,6 km bardzo cienkiej nici. Ostatnia faza produkcji to przędzenie. Cały proces produkcji jest żmudny i kosztowny, co przekłada się na cenę tkaniny jedwabnej.

Jako ciekawostkę podajemy, że jedwab produkowano już 3600 lat p.n.e. w Chinach. Starannie utrzymywano tam sekret tworzenia jedwabnego włókna i tkanin jedwabnych. Chińczycy w tajemnicy transportowali jedwab do innych krajów poprzez słynny jedwabny szlak. Dziś światową produkcję jedwabiu szacuje się na ok. 50 tysięcy ton rocznie, co daje 0,2% całej produkcji włókien.

Kaszmir

Zdecydowanie jedną z powszechniejszych tkanin na świecie jest wełna. O niej samej więcej napiszemy w dalszej części artykułu, ale nie możemy nie wymienić jednej z najbardziej znanych odmian wełny, czyli kaszmiru. Tkanina ta powstaje z wełny kóz kaszmirskich, które hoduje się przede wszystkim w Iranie, Turcji, Indiach, Rosji i Afganistanie. Najcenniejszy i najdelikatniejszy kaszmir pochodzi jednak z Chin, a dokładnie z wyżyn Mongolii Wewnętrznej. Charakterystyczne jest, że hodowla kóz kaszmirskich odbywa się w ekstremalnie ciężkich warunkach – w temperaturach od -50 do +40 stopni. Rocznie jedna koza dostarcza ok. 150 gram czystego kaszmiru.

Trudne warunki atmosferyczne, w jakich żyją kozy kaszmirskie sprawiły, że ich okrywa włosowa jest niepowtarzalna. Musi dobrze chronić przed srogim mrozem i jednocześnie przepuszczać powietrze i nie doprowadzać do przegrzania upalnym latem. Te właściwości higroskopijne i termoregulacyjne wykorzystuje się do szycia ubrań wysokiej jakości. Najczęściej spotkać można kaszmirowe swetry i szale – tak zwane pashmiry. Z kaszmirowej tkaniny wytwarza się również rękawice, czapki, a nawet dywany. Ze względu na czasochłonny i wymagający proces hodowli kóz, a następnie zbierania wełny, kaszmir uchodzi za tkaninę luksusową i drogą.

Za elitarny charakter kaszmiru – poza trudnościami w produkcji – odpowiedzialne są jego cechy. Jest to materiał aż 10 razy lżejszy i cieplejszy niż tradycyjna wełna owiec. W porównaniu do wełny także mniej się filcuje. Kaszmir jest również niesamowicie miękki i delikatny w kontakcie ze skórą, a zatem – co warte podkreślenia – kaszmir nie gryzie. Włókno kaszmirowe nie posiada lanoliny, dzięki czemu uchodzi za tkaninę hipoalergiczną i antybakteryjną. Dodatkowo kaszmir jest antystatyczny, nie przyciąga pól elektromagnetycznych i elektrostatycznych, a więc i kurzu. Tkanina kaszmirowa nie wchłania również zapachów.

Len

Tkanina lniana, potocznie nazywana lnem, pochodzi z przędzy lnianej – czystej bądź z dodatkiem włókien wełnianych, bawełnianych czy też poliestrowych. Stuprocentowo czysty len jest tkaniną całkowicie naturalną, powstaje bowiem z łodygi lnu. Obecnie jednak stosunkowo rzadko spotyka się materiał len bez żadnych innych włókien. Dodanie włókien innych tkanin niweluje niepożądane cechy lnu, a więc silną podatność na gniecenie. I praktycznie to łatwe gniecenie się jest jedyną wadą tkaniny lnianej. Dlatego wówczas należy prasować ubrania z lnu w momencie, gdy są jeszcze wilgotne. Natomiast dodanie włókien bawełnianych czy poliestrowych pozwala zachować wszystkie właściwości lnu bez tej jednej wady. Nie dziwi więc fakt, że właśnie takie połączenia włókien są najchętniej wybierane.

Materiał len zdecydowanie ma się czym pochwalić. Tkanina lniana wykazuje dużą odporność na tarcie i wysoką absorpcję wilgoci. Ponadto len jest przewiewny, antyalergiczny i antybakteryjny. Do tego wszystkiego ubrania z lnu nie elektryzują się. Warto też zaznaczyć, że tkanina lniana ulega biodegradacji, co jest niesamowicie ważne dla ochrony środowiska. Zalety lnu sprawiają, że spotkać go można przede wszystkim na ubraniach – zwłaszcza na przewiewnych koszulach, bluzkach i spodniach. Tkanina lniana świetnie sprawdza się zwłaszcza latem podczas dużych upałów, ponieważ skutecznie odprowadza wilgoć, nie podrażnia skóry i daje uczucie świeżości. Ale ubrania to nie wszystko. Z lnu powstają także torby, obrusy, zasłony oraz pościel lniana. Len reprezentuje doskonałe naturalne rodzaje tkanin.

Moher

Choć określenie moher do jakiegoś czasu nie zawsze kojarzy się z tkaniną, a raczej pejoratywnym określeniem osób starszych, to nie można zapomnieć o tym, że moherowy materiał należy do tych bardziej ekskluzywnych tkanin. Sam moher wywodzi się z Tybetu i powstaje z wełny kóz angorskich. Ze względu na to, że przez długie lata nie udawało się odtworzyć hodowli tych kóz poza Azją, moher długo uchodził za towar luksusowy. Dziś produkcja moheru odbywa się również w RPA, Turcji, Stanach Zjednoczonych i Australii, jednak wciąż cena za tkaninę jest dość wysoka. Sama hodowla bowiem nie należy do najłatwiejszych, a zdobycie potrzebnego surowca wymaga czasu i dużych nakładów pracy.

Moher charakteryzuje się długim włóknem o właściwościach termoizolacyjnych. Materiał jest wytrzymały, a jednocześnie delikatny, lekki i puszysty. Ubrania z moheru otulają ciepłem nawet w najzimniejsze dni. Wadą moheru jest zaś fakt sporej podatności na mechacenie się, zatem o tkaninę tę trzeba wyjątkowo dbać. Z moheru szyje się przede wszystkim ciepłe swetry, kamizelki, czapki i szaliki, czyli wszystko to, co pozwala przetrwać chłody.

Moleskin

Znacznie mniej znaną tkaniną jest moleskin, czyli tkanina bawełniana imitująca skórę. Posiada atłasowy splot, jest mocna i gruba, a jednocześnie miękka i przyjemna w dotyku. Struktura moleskinu zbliżona jest do aksamitu. Istotną cechą jest również fakt, iż tkanina jest trudno przemakalna. Moleskin spotkać można w dwóch wersjach – cieńszej i grubszej. Cienka wersja moleskinu, zwana też skórą angielską, służy głównie do wyrobu odzieży sportowej, spodni i kombinezonów roboczych. Z kolei grubszy moleskin (tzw. skóra niemiecka) znajduje zastosowanie przede wszystkim w tapicerce samochodowej, a dokładnie do produkcji siedzeń samochodowych.

Muślin

Mianem muślinu nazywamy lekką i cienką tkaninę jedwabną bądź bawełnianą. Muślin posiada gładki, luźny splot i zazwyczaj jest jednobarwny. Bawełniany muślin uznaje się za najdelikatniejszą i najczystszą tkaninę świata. Może poszczycić się właściwościami antyalergicznymi, a wspomniana delikatność i miękkość sprawiają, że muślin jest bezpieczny nawet dla bardzo wrażliwej skóry skłonnej do podrażnień i alergii. Muślin jest również bardzo chłonny i przewiewny. Mimo swojej delikatności muślin nie prześwituje oraz jest trwały i odporny na zniszczenia. Muślin jest podatny na kurczenie, dlatego należy ściśle przestrzegać zasad prania i nie przekraczać temperatury 30 stopni.

Ze względu na swoje właściwości muślin świetnie sprawdza się przede wszystkim na ubraniach. Muślin bawełniany spotkamy zatem w ubraniach, ubrankach dla dzieci, bieliźnie i pościeli. Doskonała termoregulacja i przepuszczalność powietrza tkaniny sprawiają, że muślin jest strzałem w dziesiątkę jako tkanina na lato. Poza zwiewnymi ubraniami szyje się z niego również nakrycia głowy.

Organza

Organza to cienka i przejrzysta tkanina, która tradycyjnie powstaje z przędzy jedwabnej. Współcześnie organza coraz częściej tkana jest również z włókien bawełnianych bądź syntetycznych, takich jak nylon i poliester. Wciąż jednak to jedwabna organza uchodzi za tą najbardziej luksusową i szlachetną. Jedwabna i bawełniana organza jest tkaniną w pełni naturalną, natomiast jeśli jest wytwarzana sztucznie (z poliestru i nylonu), to nosi wówczas nazwę organdyna. Warto zapamiętać to rozróżnienie i nie nazywać tkaniny z włókien syntetycznych organzą.

Tkanina organza jest cienka i delikatnie przejrzysta, a do tego niesamowicie przyjemna w dotyku. Jej struktura zaś przypomina drobną siateczkę. Organza znajduje zastosowanie przede wszystkim w sukniach ślubnych i ekskluzywnych dekoracjach, organdyna natomiast częściej trafia na firany, zasłony i elementy ozdobne.

Plusz

Miękkie rodzaje tkanin otwiera plusz. O pluszu słyszał z pewnością każdy, a pluszowe zabawki towarzyszyły wielu z nas przez dzieciństwo. Jednak plusz to coś więcej niż materiał na zabawki. To bardzo ciekawa miękka tkanina z okrywą runową (inaczej włosową lub włókienną). Istnieje kilka rodzajów technik pozyskiwania pluszu i w zależności od tego otrzymujemy nieco inny materiał pluszowy. Ta wyjątkowo miękka i przyjemna w dotyku tkanina doskonale radzi sobie nie tylko na maskotkach, ale przede wszystkim króluje na meblach tapicerowanych. Wśród tkanin pluszowych wyróżnić można aksamit, welur, welwet i mniej znany manchester.

Polar

Przechodzimy teraz do kolejnej tkaniny, która gościła bądź gości w domu chyba każdego z nas. Polar to dzianina z włókien sztucznych, która niezmiennie od lat cieszy się dużą popularnością. A to wszystko za sprawą licznych właściwości polaru. Przede wszystkim polar cechuje świetna izolacja ciepła, oddychalność i przepuszczalność powietrza, a także hydrofobowość, czyli brak wchłaniania wilgoci. Co ciekawe, polar posiada lepsze zdolności termoizolacyjne niż wełna. Cechy dzianiny polarowej sprawiają, że wykorzystuje się ją głównie do produkcji odzieży zimowej. I tak polar spotkamy w kurtkach, płaszczach, bluzach, spodniach i odzieży sportowej. Z polaru powstają także rękawiczki, czapki i szaliki, czyli wszystko to, co ma nas chronić przed zimnem i jednocześnie przed przegrzaniem i przepoceniem się.

Polar – jak większość syntetycznych tkanin – narodził się stosunkowo późno, bo w 1979 roku. Nazwa dzianiny wywodzi się zaś od materiału produkowanego przez przedsiębiorstwo będące matką polaru – Polartec. Dziś wyróżnia się sporo rodzajów polaru, które różnią się między sobą właściwościami i przeznaczeniem.

Poliamid (nylon)

Rodzaje tkanin syntetycznych, które stoją w opozycji do tkanin naturalnych, reprezentuje między innymi poliamid. Jako poliamid klasyfikuje się włókno chemiczne, często spotykane pod nazwą stilon, perlon i nylon. I to właśnie określenie nylon jest zdecydowanie najczęściej wybierane. Nylon stanowi handlową nazwę poliamidów. Tkaniny poliamidowe są dość sprężyste i higroskopijne. Jedna z ważniejszych z punktu widzenia producenta cech poliamidu jest duża łatwość w przyjmowaniu kolorów. Dzięki temu poliamid może występować nawet w najbardziej szalonych i intensywnych odcieniach. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że wraz z upływem czasu i ekspozycją na słońce oraz czynniki chemiczne podczas prania, poliamid może tracić nieco kolor lub żółknąć.

Dobry jakościowo nylon jest wytrzymały i odporny na rozciąganie, uszkodzenia mechaniczne czy też zgniatanie. Materiał nylon nie chłonie wody, często więc powstają z niego właśnie stroje kąpielowe. Z poliamidu powstają przede wszystkim ubrania, choć warto podkreślić, że pierwszym produktem z nylonu była… szczoteczka do zębów z włosiem. Do ubrań z poliamidu często dodaje się np. włókna bawełniane.

Poliester

Jak już jesteśmy przy tkaninach syntetycznych, to nie można nie wspomnieć o poliestrze. Bez wątpienia poliester zdominował w ostatnich latach rynek materiałów i z pewnością każdy z nas spotyka się na co dzień z włóknem poliestrowym w różnym wydaniu. Podstawową zaletą poliestru jest jego ogromna wytrzymałość i odporność – w tym także na działanie promieni słonecznych. Nic więc dziwnego, że poliester wykorzystuje się jako główny surowiec do produkcji tkanin zewnętrznych, takich jak wodoodporna kodura. Ponadto tkanina poliestrowa jest łatwa w konserwacji, nie rozciąga się i nie gniecie, a do tego wszystkiego szybko wysycha. Ta ostatnia właściwość sprawia, że z poliestru często szyje się ubrania sportowe, których zadaniem jest błyskawiczne wysychanie. Pamiętajmy jednak, że poliester nie jest przewiewny i dość łatwo się w nim spocić, zwłaszcza w czasie upalnych dni.

Poliester dominuje w większości ubrań dostępnych w tak zwanych sieciówkach. Uszyć można z niego niemal wszystko i ubrać się w poliester można od stóp do głów. Jednak należy wziąć pod uwagę, że poliester nie jest tkaniną idealną i niekoniecznie dobrze wpływa na skórę. Wiele osób uważa również, że ubrania z poliestru wyglądają tandetnie, aczkolwiek jest to z pewnością kwestia gustu. Znacznie lepiej wypadają mieszanki poliestru z wysokiej jakości tkaninami naturalnymi, jak len czy bawełna. Na pewno jednak nie można demonizować poliestru, ponieważ jego właściwości są czasem nieocenione. Żadna inna tkanina nie poradziłaby sobie ze skrajnymi temperaturami, piekącym słońcem i ulewnym deszczem jako materiał ogrodowy. Poliester zatem spotkać można na parasolach, markizach, namiotach czy leżakach. To ten rodzaj tkanin, dla którego nie ma rzeczy niemożliwych.

Popelina

I choć samo słowo popelina w języku potocznym ma niekoniecznie pozytywne znacznie, to tkanina popelina jest ciekawym i dobrym jakościowo materiałem. Jest to mocna tkanina naturalna – najczęściej wełniana, bawełniana lub jedwabna. Charakteryzuje się splotem płóciennym z drobniutkimi prążkami. W zależności od tego, z jakiego włókna powstała popelina, może ona mieć różne właściwości, a tym samym zastosowania. I tak na przykład popelina bawełniana jest gęstą i lśniącą wersją tkaniny bawełny, a jednocześnie jest tak samo wytrzymała i łatwa w pielęgnacji i utrzymaniu czystości. Popelinę wykorzystuje się głównie do szycia płaszczy, kurtek, spodni, koszul, bluzek i sukienek.

Płótno

Mianem płótna określa się tkaninę wykonaną w splocie płóciennym z różnego rodzaju przędz o różnej grubości z włókien lnianych, bawełnianych, konopnych, jutowych bądź też mieszanek tych włókien. Wykorzystane przędze mogą być surowe albo wykończone, czyli bielone. Płótno znajduje zastosowanie w produkcji tkanin dekoracyjnych, a także w szyciu bielizny różnego typu oraz ubrań. W tym miejscu musimy wspomnieć jeszcze o innych płótnach, jak płótno krawieckie służące do usztywniania ubrań, płótno żaglowe używane oczywiście na żagle (choć tu coraz częściej wypierają je tkaniny syntetyczne) czy też brezent – sztywna, gruba i wytrzymała tkanina, często także impregnowana.

Satyna

Znanym rodzajem popularnego i szlachetnego atłasu jest satyna. Jest to zazwyczaj tkanina bawełniana, rzadziej jedwabna o dwóch różniących się od siebie stronach. Prawa strona satyny ma wątkowy splot atłasowy, który nosi również nazwę splotu satynowego. Lewa strona zaś jest błyszcząca i posiada splot atłasowy osnowowy. Klasyczna satyna jest naturalna, coraz częściej jednak można spotkać satynę poliestrową, czyli syntetyczną.

Satyna bawełniana jest wytrzymała, odporna na odkształcenia, przyjemna w dotyku oraz gładka i lekka. Doskonale odprowadza wilgoć i daje poczucie świeżości, co przydaje się zwłaszcza latem. Jest także bardzo delikatna dla skóry i ubrania z satyny nosić mogą nawet osoby z wrażliwą skórą. Satyna najczęściej wykorzystywana jest do szycia subtelnych koszul nocnych i piżam. W połączeniu z koronką satynowe koszule stają się bardziej zmysłowe. Co warte podkreślenia, mimo swojego szlachetnego i delikatnego wyglądu i struktury, satyna jest mocna i dobrze znosi częste pranie.

Sukno

Sukno jest tkaniną wełnianą, która powstaje z przędzy zgrzebnej o splocie płóciennym. Tkaninę tę zdecydowanie zaliczamy do materiałów ciężkich – z gramaturą od 500 do 800 g/m2. Sukno wyróżnia się świetnymi właściwościami termoizolacyjnymi. Ponadto tkanina jest wodoodporna i chroni przed wiatrem. Stąd też sukno wykorzystuje się głównie do produkcji płaszczy i zimowych mundurów dla wojska i policji. Z sukna powstają również obicia stołów – najczęściej bilardowych i karcianych. Charakterystyczne zielone sukno na stole zna chyba każdy.

Sztruks

Powszechnie znany – choć oczywiście nie tak jak dżins – jest sztruks. Był czas, że spodnie sztruksowe to był największy hit mody i każdy chciał mieć je w swojej szafie. Współcześnie sztruksy nie są już tak popularne, choć wciąż mają swoich zwolenników. Ze sztruksu, poza spodniami, szyje się również sukienki, katany czy kamizelki. Jednak zdecydowanie większą popularnością cieszy się sztruks tapicerski wykorzystywany do obijania mebli.

Sztruks spotkać można także pod nazwą kord. Natomiast sam sztruks stanowi zbiorczą nazwę dla tkanin w prążki. Najczęściej jednak sztruks jest tkaniną bawełnianą, dość grubą i wytrzymałą. Jest także miękki i przyjemny w dotyku, a do tego elastyczny. Łatwo utrzymać go w czystości, co stanowi niewątpliwy atut w przypadku tkaniny obiciowej.

Szyfon

Lekka jak chmurka tkanina szyfonowa powstaje albo z włókien syntetycznych, albo z włókien naturalnych – na ogół bawełnianych, rzadziej jedwabnych. Naturalny szyfon jest znacznie droższy, posiada też o niebo więcej zalet. Szyfon jest materiałem bardzo zwiewnym i przyjemnym oraz przezroczystym z widoczną siateczką. W zależności od tego, z czego powstał, szyfon może być bardziej sztywny lub bardziej miękki. Tkanina jest również trochę rozciągliwa i lekko szorstka. Ze względu na przezroczystość tkaniny, z szyfonu szyje się wierzchnie warstwy ubrań lub też podszywa się je podszewką.

Tafta

Bardzo elegancką i ekskluzywną tkaniną jest tafta. Tradycyjna tafta powstaje z jedwabiu, choć zdarzają się też przypadki produkcji tafty z włókien syntetycznych. Jedwabna tafta jest gęsta i sztywna, a przy poruszaniu szeleści i pięknie się mieni. Jeśli ktoś jeszcze nie może sobie wyobrazić jak wygląda tafta, to wystarczy przywołać pełne przepychu dawnych lat sukienki balowe. Śmiało można założyć, że sukienka Kopciuszka była właśnie z tafty. Dziś taftę nadal wykorzystuje się do szycia sukienek wieczorowych i balowych. Tkanina może posłużyć także jako element dekoracyjny sali balowej czy też bardziej eleganckich, choć nie tak zobowiązujących jak suknie, ubrań. Minusem tafty jest jej podatność na zagniecenia.

Tiul

Lekko ażurowa tkanina – znana powszechnie jako tiul – powstaje zazwyczaj z bawełny, rzadziej z dużo droższego jedwabiu. Struktura tiulu przypomina nieco plaster miodu. Dodatkowo jest to tkanina przejrzysta, dlatego nie szyje się ubrań z samego tiulu. Zastosowanie znajduje jednak w ślubnych welonach, woalkach czy firankach. Tiul przydaje się także w teatrze, gdzie tworzy się z niego oryginalne dekoracje. Mimo dość kruchego wyglądu, tiul nie strzępi się i nie pruje.

Tweed

Tweedowe ubrania święciły swoje triumfy jakiś czas temu, ale dziś raczej niewiele osób dokładnie wie, czym jest tweed. A to bardzo ciekawa tkanina wełniana pochodząca ze Szkocji. Powstaje z grubej przędzy zgrzebnej o skośnym splocie i ścisłej strukturze. Tweed jest również folowany i drapany, często też posiada wielobarwne wzory. Zdecydowanie najpopularniejszym wzorem tweedu jest jodełka, choć niektórzy mówią o nim wzór w kurze łapki. Jeszcze inni z kolei tweed utożsamiają ze wzorem pepitki, który szczególnie lubią kobiety. Co ciekawe, wzór pepity nosi także nazwę „psiego zęba”. Jak widać więc w tweedowym wzorze dostrzec można wiele.

Tweed zazwyczaj trafia na marynarki męskie, płaszcze i damskie kostiumy. Utarło się przekonanie, że tweed to materiał dla dojrzałych ludzi, często też związanych ze środowiskiem akademickim. Wiele osób myśląc o tweedzie wyobraża sobie eleganckiego Brytyjczyka w dobrze skrojonej, choć nie tak eleganckiej, marynarce. Na szczęście tweedowe ubrania nie są zarezerwowane dla nikogo i dziś każdy może sięgnąć po odzież z tweedu.

Tweed jest materiałem miękkim i przyjemnym w dotyku, dość elastycznym, dzięki czemu z powodzeniem tworzy się z niego dobrze leżące na ciele ubrania. Tkanina jest odporna na zużycie, a do tego posiada właściwości higroskopijne. Dobrze przewodzi i trzyma ciepło oraz zachowuje świetny wygląd przez długi czas. Wadą tweedu – obok dość wysokiej ceny – jest fakt, że jego wielkimi fanami są również mole. Dlatego też ubrania z tweedu trzeba odpowiednio zabezpieczać w szafie.

Welur (welwet)

Bez dwóch zdań do grona najpopularniejszych tkanin należy welur. Mimo swojej popularności welur dość często mylony jest z innymi tkaninami, dlatego warto wyjaśnić, co to jest welur. Materiał ten należy do grupy tkanin pluszowych i posiada charakterystyczną okrywę włosową. Jest niesamowicie miękki i delikatny w dotyku, a na powierzchni tkaniny widoczny jest wyjątkowy meszek. Wielu osobom przypomina on aksamitną skórkę brzoskwini.

Welur najczęściej jest mylony z aksamitem i choć rzeczywiście materiały są do siebie podobne, to jednak welur jest cieńszy i bardziej elastyczny niż aksamit. Materiał welurowy jest także znacznie mniej połyskujący niż aksamit. Jeszcze bardziej podobny do weluru jest welwet, z tą różnicą, że okrywa włosowa welwetu jest dłuższa. Można jednak przyjąć, że welur i welwet są do siebie bardzo mocno podobne i często określenia te używane są zamiennie. Nie powinno się mylić weluru z zamszem, co niestety zdarza się nagminnie.

Welury wyróżniają się eleganckim wyglądem i przyjemną w dotyku miękkością, a do tego są także bardzo mocne i wytrzymałe. Dlatego zastosowanie weluru jest bardzo bogate. Z weluru szyje się eleganckie sukienki, torebki czy portfele. Tkanina welurowa z powodzeniem radzi sobie również jako tkanina obiciowa na meble, poduszki czy nawet zasłony.

Wełna

Wspominana w tekście wielokrotnie wełna to tkanina naturalna powstająca z sierści owiec. Samo słowo wełna oznacza ni mniej ni więcej jak właśnie sierść owiec. I tradycyjna tkanina wełniana powstaje z okrywy włosowej owiec, ale istnieją jeszcze inne rodzaje wełny. Mamy na przykład wełnę z lam (alpaka), wełnę z królika (angora), wełnę z kozy (moher) czy też wełnę merino (z gatunku owiec merynos).

Wełna jest szczególnie pożądana zimą ze względu na swoje liczne właściwości, takie jakie dobra termoizolacja i higroskopijność (separowanie wilgoci od skóry). Ponadto tkanina wełniana nie gniecie się, trudno się brudzi i wolno nasiąka wodą. Z tego powodu wełna najczęściej trafia na ubrania (zwłaszcza grube swetry, płaszcze, czapki, szaliki), ale także cieplutkie koce. Co ciekawe, specjalne wełniane koce używane są również przez strażaków do gaszenia pożarów. Żeby jednak nie było tak kolorowo, wełna ma także swoje wady. Może się bowiem mechacić i kurczyć na skutek nieodpowiedniej pielęgnacji. Włókno wełniane stanowi też magnes na mole, dlatego ubrania należy zabezpieczyć w szafie. Zdarza się także, że wełna uczula osoby z wrażliwą skórą.

Woal

Woal to delikatna i cienka tkanina o splocie włosowo-wątkowym i mleczno prześwitująca. Naturalny woal powstaje z bawełny, jednak dopuszcza się także produkcję woalu z włókien syntetycznych (poliestrów i poliamidów). Spotkać można także mieszanki bawełny z poliestrem. Ze względu na, że woal jest lekki i prześwitujący, wykorzystuje się go przede wszystkim do szycia firan i innych dekoracji oraz do szycia sukienek.

Zamsz

Rodzajem wyprawionej skóry zwierzęcej jest zamsz. Coraz częściej jednak odchodzi się od wytwarzaniu zamszu z prawdziwej skóry i spotkać można zamsz bawełniany, a także syntetyczny. Zamsz jest bardzo przyjemny w dotyku, na powierzchni tkaniny wyraźnie wyczuwalny jest delikatny meszek. Materiał zamszowy jest także wytrzymały i odporny na użytkowanie. Zastosowanie zamszu zatem jest szerokie i tkaninę można spotkać zarówno na ubraniach sportowych i butach, jak również na meblach tapicerowanych.

Żakard

Z żakardami spotkał się pewnie każdy z nas, choć niekoniecznie zdawał sobie sprawę, że właśnie ten materiał na kanapie u babci to żakard. Tkanina żakardowa królowała przede wszystkim kilkadziesiąt lat temu i wówczas spotkać ją można było niemal w każdym domu. Obecnie jej popularność nie jest już tak wielka, ale wciąż ma grono wiernych fanów. I nie ma się co dziwić, bo to tkanina o fantastycznych i wielobarwnych wzorach, których nie da się odtworzyć na żadnej innej tkaninie.

Żakard jest gruby i mocny, posiada też gęsty splot, który sprawia, że tkanina jest mięsista. Tkaniny żakardowe są także mocne i wytrzymałe, ale ich największym i najbardziej charakterystycznym atutem są wspomniane już kunsztownie tkane wzory. Najczęściej na żakardach występują motywy roślinne. Żakard doskonale odnajduje się jako tkanina obiciowa na meble, ale głównie jako tkanina dekoracyjna. Z żakardu uszyć można niemal wszystko do wnętrza – ozdobne poduszki, narzuty, obrusy czy też zasłony.

Żorżeta

Żorżeta to przezroczysta tkanina o splocie płóciennym powstająca z bawełny, wełny lub jedwabiu. Tkanina jest jednobarwna i posiada delikatną, ziarnistą w dotyku i nieco zmarszczoną powierzchnię. Te nieregularne zmarszczenia na powierzchni żorżety powstają w wyniku procesu tkania skręconych nici. Ponadto żorżeta jest miękka i lejąca się, dlatego szyje się z niej głównie sukienki.