Żakard tkanina – historia i zastosowanie wyjątkowej tkaniny

Tkanin żakardowych chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. Otaczały nas już w dzieciństwie i są obecne w naszym życiu do dziś. Nie zawsze tylko zdajemy sobie sprawę, że ten wzorzysty materiał tuż pod naszym nosem to właśnie żakard tkanina. W ostatnich latach coraz częściej i chętniej powraca się do wspomnień. A cóż skuteczniej przywołuje uśmiech na twarzy niż powrót do beztroskich czasów dzieciństwa? Zapraszamy więc w podróż po historii, cechach i zastosowaniu tkanin żakardowych.

Jak narodziła się żakard tkanina?

Ojcem i wynalazcą żakardu jest Joseph Jacquard. Na początku XIX wieku – a dokładnie w 1805 roku – Francuz skonstruował maszynę, która umożliwiała przeniesienie dowolnych wzorów na tkaninę. Maszyna ta została nazwana na cześć swojego wynalazcy – a więc Jacquard, czyli Żakard. Ten mechanizm przesmykowy umożliwia sterowanie pojedynczymi nitkami osnowy, co pozwala tworzyć nawet skomplikowane i wielkoformatowe wzory.

Jak powstaje żakard tkanina?

Przejdźmy na chwilę do samej maszyny i zastosowanego w niej mechanizmu, który wytwarza tkaniny żakardowe. Joseph Jacquard wpadł na pomysł sterowania nitkami osnowy przy użyciu kart perforowanych. Specjalne otwory w konkretnych miejscach karty kierowały zaczepami odpowiedzialnymi za dobór nitki osnowy w kolorze pasującym do wzoru na tkaninie. Warto tu zaznaczyć, że było to pierwsze w historii sterowanie maszyny przy pomocy programu.
W przeciwieństwie chociażby do mechanizmu nicielnicowego mechanizm żakardowy pozwala sterować pojedynczymi nitkami osnowy, dzięki czemu można uzyskać na materiale dowolne, wielobarwne wzory o dużym skomplikowaniu. Żakard tkanina powstająca w ten sposób ograniczona jest zatem wyłącznie wyobraźnią projektanta.

Musimy odnotować także polski wkład w rozwój tkaniny żakardowej. Pod koniec XIX wieku Jan Szczepanik opracował znacznie tańszą metodę tkania wzorzystego. Nowość polegała na wprowadzeniu metod fotograficznych w przygotowaniu kart, a następnie na automatycznym wykonaniu na nich perforacji i zamontowaniu systemu doczytującego je. Pomocna okazała się tu także elektryczność, którą wykorzystano do sterowania urządzeniem. Innowacje te napotkały ciepłe przyjęcie na świecie, bowiem mocno skracały i upraszczały produkcję tkanin, a tym samym wpływały na ich niższą cenę. I tak właśnie tkanina żakard zaczęła podbijać świat i zyskiwać na popularności. Jednak nie udałoby się jej osiągnąć sukcesu, gdyby nie wyjątkowe właściwości żakardów.

Tkanina żakardowa – sekret popularności

Koło tkaniny żakardowej zdecydowanie nie sposób przejść obojętnie. Już w pierwszych sekundach przyciąga wzrok przede wszystkim swoim bogatym wzornictwem i specyficzną strukturą. Oryginalny sposób tkania żakardu sprawia, że nie można pomylić tej tkaniny z żadną inną. Nawet na gładkiej żakardzie – bez wymyślnych wzorów – da się zauważyć charakterystyczną strukturę i sposób poprowadzenia nici. Żakard tkanina wyróżnia się też grubością i mięsistością. Nie wpływa to jednak na sztywność tkaniny – wręcz przeciwnie, sprawia wrażenie dość lekkiej. Zatem taka z pozoru niemożliwa kombinacja zwiewnej grubości daje ciekawe rezultaty.

Ta oryginalna struktura żakardowa ma jeszcze jedną zaletę – jest bardzo wytrzymała i odporna na zadrapania czy zaciągnięcia. Nitki nie odstają i nie wyplątują się, dzięki czemu żakard tkanina to trwałe rozwiązanie do wnętrza. Żadna tkanina nie jest nieśmiertelna, więc oczywiście należy zachować ostrożność, ale zdecydowanie żakardy są odporne i radzą sobie w trudnych sytuacjach. Tkanina żakardowa to także przyjaciółka każdej pani i każdego pana domu, ponieważ nie łapie kurzu. Bardzo łatwo więc utrzymać ją w czystości i dobrym stanie. Przy minimalnych wysiłkach tkaniny żakardowe z pewnością zdadzą test białej rękawiczki w domu.

Jednak nie tylko mocna i ciekawa struktura oraz prosta pielęgnacja sprawiają, że żakard tkanina jest tak wyjątkowa. Są to bowiem cechy, które charakteryzują wiele innych tkanin. To, co zdecydowanie wyróżnia żakardy, to przepiękne i niespotykane na żadnej innej tkaninie wzornictwo. Tylko mechanizm żakardy pozwala na tak głębokie i intensywne kolory na wzorach. Sprawiają one wrażenie nieco wypukłych, co może dawać odczucie wzoru 3D. Najlepiej sprawdzają się wzory roślinne, bowiem dzięki żakardzie można podkreślić każdy malutki element kwiatu i stworzyć prawdziwy bajkowy ogród na materiale. Bardzo lubiany i poszukiwany jest również wzór adamaszek w różnych wariantach kolorystycznych. Co jeszcze bardziej fascynujące to fakt, że tkaniny żakardowe są dwustronne, a więc piękne wzory i kolory można podziwiać z każdej strony materiału. To też wpływa na szerokie zastosowanie tkaniny.

Co można stworzyć z żakardy?

Dla większości z nas tkaniny żakardowe mają bardzo sentymentalną wartość. Wszystko dlatego, że wielką popularnością cieszyły się w czasach naszego dzieciństwa. Kuchenna ława obita żakardą w rodzinnym domu, wygodne kwieciste poduszki u babci czy nieśmiertelne narzuty na kanapę – to wszystko stanowiło o wyjątkowości czasów „za dzieciaka”. I ta przytulna beztroska powraca do nas wraz z odrodzeniem żakardów. I choć niektórym może wydawać się, że żakard tkanina trąci myszką (tak jak i to określenie), to zapewniamy, że są w błędzie. Wystarczy umiejętnie wprowadzić tkaniny żakardowe do wnętrza i zyskać tym samym niespotykanie przyjemne, a jednocześnie stylowe mieszkanie.

A z żakardów można stworzyć naprawdę wiele. Przede wszystkim jest to doskonała tkanina dekoracyjna i właśnie w dekorowaniu ma największe pole do popisu. Można z niej uszyć przepiękne i zachwycające kolorowymi wzorami poduszki dekoracyjne. Już nawet jedna poduszka żakardowa może zmienić postrzegania pokoju. Ale po co ograniczać się na jednej, skoro można wyczarować niepowtarzalny klimat przy pomocy kilku poduszek?

Wytrzymałość i odporność na piling, rozrywanie i codzienne użytkowanie sprawiają, że żakard tkanina sprawdzi się również jako tkanina obiciowa na meble. Polecamy zwłaszcza obicie żakardami fotela czy krzesła – taki jeden wyrazisty element nie przytłoczy, za to nada wyjątkowego charakteru. Jeśli niedawno kupiliście nową kanapę albo jesteście przywiązani do obecnej i nie chcecie się jej pozbywać, możecie postawić na żakardową narzutę. Ochroni ona mebel i jednocześnie pozwoli w jednej chwili diametralnie zmienić wystrój wnętrza.

Żakard tkanina odnajdzie się również na zasłonach. Dzięki gęstemu splotowi i mięsistej strukturze chroni przed przenikaniem do pomieszczenia nadmiernego światła i tworzy przyjemny klimat. Jednocześnie nie ma co się bać, że narażone na działanie promieni słonecznych tkaniny żakardowe stracą swój kolor. Materiał bowiem jest odporny na ostre słońce i nie blaknie po czasie.

Do czego jeszcze można wykorzystać tkaniny żakardowe? Do wszelkich elementów ozdobnych we wnętrzu i tu ogranicza nas już tylko wyobraźnia. Żakard tkanina o wielu wyrazistych wzorach daje olbrzymie pole do popisu. Nadaje się do każdego stylu w domu, za to z pewnością najbardziej pokocha ją styl boho, prowansalski i styl rustykalny.